Документальний стиль в ігровому кіно
DOI:
https://doi.org/10.31866/2617-2674.8.1.2025.332389Ключові слова:
кіномистецтво, документалістика, Дзиґа Вертов, кіноавангард, сінема веріте, мок’юментарі, псевдодокументалістика, звук, знайдений кадрАнотація
Мета статті – проаналізувати генезис і розвиток документального стилю в ігровому кіно, дослідити передумови його появи, основні характеристики та їх еволюцію, а також причини й особливості використання цього стилю кінематографістами в різні історичні періоди. Розглянути вплив основних напрямів документалістики, телебачення та аматорського відеоконтенту на його формування та застосування в художніх стрічках. Встановити важливі тенденції сучасного ігрового кінематографа, пов’язані з використанням документальної форми, та окреслити її вплив на появу нових жанрів і піджанрів цього виду кіно. Методологія дослідження базується на комплексному підході, який охоплює аналіз літературних джерел – для формування теоретичної бази та визначення ключових понять, історико-культурний аналіз – для вивчення історичних, технічних, соціальних і культурних передумов, хронологічний метод – для встановлення каузальності досліджуваних явищ, метод кейс- стаді, який полягав у стилістичному та критичному аналізі обраних фільмів як найбільш виразних прикладів, а також компаративний аналіз – для порівняння різних картин і кінематографічних течій. Наукова новизна. Вперше узагальнено всі найважливіші аспекти, пов’язані з формуванням та еволюцією документального стилю в ігрових стрічках у період від експериментів радянських кіноавангардистів до його використання в сучасному кінематографі. На основі дослідження найбільш характерних прикладів визначено поширені засоби, на яких базується цей стиль, а також основні причини та особливості їх використання. Окрему увагу приділено деяким передумовам появи нових жанрових форм, що виникли внаслідок експлуатації «документальності» в художніх картинах. Висновки. У статті визначено роль основних тенденцій документалістики, телевізійного контенту та, зокрема, аматорських відео у становленні та розвитку документального стилю в ігровому кіно. Доведено прямий та опосередкований вплив ідей радянського режисера Дзиґи Вертова на картини, в яких вони застосовувалися. Проаналізовано роль зазначеного стилю у формуванні гібридного жанру мок’юментарі.
Посилання
Armes, R., 1970. French cinema since 1946. Vol. 2. The Personal Style. 2nd ed. London: A. Zwemmer Ltd.
Bagaskara, D., Amri, M., Choiron, F. and Eliyanah, E., 2022. The Celebration: Analyzing realism in Dogme 95 Manifesto film. Bahasa dan Seni: Jurnal Bahasa, Sastra, Seni, dan Pengajarannya, [e-journal] 50 (2), pp.196-208. https://doi.org/10.17977/um015v50i22022p196
Baron, J., 2014. The Archive Effect: Found Footage and the Audiovisual Experience of History. London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203066935
Barsam, R.M. ed., 1976. Nonfiction film: Theory and criticism. New York: E.P. Dutton & Co.
Barthes, R., 1968. L'effet de réel. Communications, [e-journal] 11. pp.84-89. https://doi.org/10.3406/comm.1968.1158
Baudrillard, J., 1981. Simulacres et simulation. Paris: Galilée.
Bazin, A., 1967. What is Cinema? Berkeley: University of California Press, Vol.I.
Bazin, A., 1971. What Is Cinema? Berkeley: University of California Press, Vol.2.
Bezruchko, O. and Chaikovska, V., 2020. Osoblyvosti vtilennia rezhyserskoho zadumu u dokumentalnomu filmi-sposterezhenni [Features of the Implementation of the Director’s Intent in Documentary Surveillance-film]. Bulletin of Kyiv National University of Culture and Arts. Series in Audiovisual Art and Production, [e-journal] 3 (1), pp.65-74. https://doi.org/10.31866/2617-2674.3.1.2020.202660
Bezruchko, O., Gavran, I., Hrabarchuk, O., Kostiuk, N. and Kot, H., 2020. Ideological concepts in the cinematography of the interwar period. Astra Salvensis, 1, pp.669-690.
Carrera, P., 2021. Based on actual facts: Documentary Inscription in Fiction Films. Studies in Documentary Film, [e-journal] 15 (1), pp.1-19. https://doi.org/10.1080/17503280.2020.1 854072
Chapman, J., 2019. British Cinema and the Second World War. In: J. Hill ed., A Companion to British and Irish Cinema. Blackwell: John Wiley & Sons, pp.67-83. https://doi.org/10.1002/9781118482889.ch4
Chmil, H. and Pshenychna, K., 2018. Montazh kino: vid radianskoho kinoavanhardu do suchasnykh praktyk montazhu [Film Editing: From Avant-garde Films to Modern Editing Practice]. Bulletin of Kyiv National University of Culture and Arts. Series in Audiovisual Art and Production, [e-journal] 1 (2), pp.98-106. https://doi.org/10.31866/2617-2674.2.2018.151823
Corner, J., 2002. Performing the Real: Documentary Diversions. Television & New Media, [e-journal] 3 (3), pp.255-269. https://doi.org/10.1177/152747640200300302
Corner, J., 2003. Television, documentary and the category of the aesthetic. Screen, [e-journal] 44 (1), pp.92-100. https://doi.org/10.1093/screen/44.1.92
Drubek, N., 2020. Exegi Monumentum Revolutionis – On Eisenstein’s October (1927). In: Ch. Balme, B. Dogramaci, Ch. Hilgert, R. Nicolosi and A. Renner, eds. Culture and Legacy of the Russian Revolution Rhetoric and Performance – Religious Semantics – Impact on Asia. [e-journal] München, pp.1-32. https://doi.org/10.17613/61g8-mj38
Dux, S., Iseli, C. and Vitija, E., 2020. The Impact of Camera Innovations on Visual Aesthetics in Documentary Films – A Filmmakers’ Perspective. In: The European Conference on Media, Communication & Film 2020. Official Conference Proceedings. London, United Kingdom, 24– 26 July, 2020. [e-book] London: The International Academic Forum, pp.39-50. https://doi.org/10.22492/issn.2188-9643.2020.4
Giralt, G., 2003. Dogme 95 and the Reality of Fiction. Kinema: A Journal for Film and Audiovisual Media, [e-journal] Fall 2003, pp.1-6. https://doi.org/10.15353/kinema.vi.1009
Gyenge, Zs., 2009. Illusions of Reality and Fiction or the Desired Reality of Fiction: Dogme 95 and the Representation of Reality. Acta Universitatis Sapientiae, Film and Media Studies, 1, pp.69-79. Available at: <https://acta.sapientia.ro/content/docs/illusions-of-reality-and-fiction-on-the-.pdf> [Accessed 12 December 2024].
Havran, I. and Botvyn, M., 2020. Dokumentalne kino v suchasnomu ekrannomu dyskursi [Documentary Cinema in Contemporary Screen Discourse]. Bulletin of Kyiv National University of Culture and Arts. Series in Audiovisual Art and Production, [e-journal] 3 (1), pp.11-19. https://doi.org/10.31866/2617-2674.3.1.2020.202649
Heller-Nicholas, A., 2014. Found Footage Horror Films: Fear and the Appearance of Reality. Jefferson: McFarland.
Honcharuk, S. and Provolovskyi, O., 2020. Postanovcha realnist dokumentalnoho kino: proiavy ta smysly [The Staged Reality of Documentary Films: Manifestations and Meanings]. Bulletin of Kyiv National University of Culture and Arts. Series in Audiovisual Art and Production, [e-journal] 3 (1), pp.83-91. https://doi.org/10.31866/2617-2674.3.1.2020.202664
Honcharuk, S., Levchenko, O. and Tsimokh, N., 2022. Zhanr mokiumentari yak kinematohrafichnyi fenomen doby postmodernu [Mockumentary Genre as a Cinematic Phenomenon of the Postmodern Age]. Bulletin of Kyiv National University of Culture and Arts. Series in Audiovisual Art and Production, [e-journal] 5 (2), pp.181-188. https://doi.org/10.31866/2617-2674.5.2.2022.269523
Iseli, C., Dux, S. and Loertscher, M.L., 2020. The Aesthetics and Perception of Documentary Film: A mixed methods approach and Its implications for Artistic Research. International journal of Film and Media Arts. GEECT Special Issue: Mapping Artistic Research in Film, [e-journal] 5 (2), pp.27-48. https://doi.org/10.24140/ijfma.v5.n2.02
Jacobs, D., 2000. Revisioning Film Traditions: The Pseudo-Documentary and the Neo-Western. Lewiston: Edwin Mellen Press.
Kracauer, S., 1960. Theory of Film. The Redemption of Physical Reality. New York: Oxford University Press.
Leyda, J., 1983. Kino: A history of the Russian and Soviet film. Princeton: Princeton University Press.
LonghI, L., 2016. la nave blanca (Roberto Rossellini, 1941) que sana las camisas negras. Revista de Filología Románica, [e-journal] 33, pp.141-149. https://doi.org/10.5209/RFRM.55843
Lourcelles, J., 1992. Dictionnaire du cinema. Les Films. R. Laffont.
Metz, C., 1982. The Imaginary Signifier: Psychoanalysis and the Cinema. Translated by C. Britton, A. Williams, B. Brewster and A. Guzzetti. Bloomington: Indiana University Press.
Moskowitz, K., 1977. Media Events, Cool Media, and "Medium Cool". In: B. Lawton and J. Straiger, eds. Explorations in National Cinemas. The 1977 Film Studies Annual: Part One. Pleasantville: Redgrave Publishing Company, pp.18-26.
Myslavskyi, V., Chmil, G., Bezruchko, O. and Cherkasova, N., 2020. From "The Eleventh Year" to "The Man with a Movie Camera": conceptual search of Dziga Vertov. Media Education (Mediaobrazovanie), [e-journal] 60 (3), pp.507-514. https://doi.org/10.13187/me.2020.3.507
Myslavskyi, V., Chmil, G., Bezruchko, O. and Kupriichuk, V., 2021. Formation of Ukrainian Newsreel and Documentary Cinema in 1923–1928. Media Education (Mediaobrazovanie), [e-journal] 17 (4). pp.684-692. https://doi.org/10.13187/me.2021.4.684
Myslavskyi, V., Chmil, G., Bezruchko, O. and Markhaichuk, N., 2020. Poetics of Ukrainian Film 'Earth': Oleksandr Dovzhenko's Conceptual Search. Media Education (Mediaobrazovanie), [e-journal] 60 (4), pp.713-720. https://doi.org/10.13187/me.2020.4.713
Nichols, B. and Baron, J., 2024. Introduction to Documentary. Bloomington: Indiana University Press.
Pandža, K., 2018. The Effect of the Handheld Camera on Narration and Ocularization in the Dogme 95 Film. AM Journal of Art and Media Studies, [e-journal] 15, pp.83-92. https://doi.org/10.25038/am.v0i15.232
Part 1. Constructing Authorʾs Cinematic Language in Directing by Yuriy Illenko’s Films]. Culture and Contemporaneity, [e-journal] 1, pp.42-48. https://doi.org/10.32461/2226-0285.1.2023.286780
Pohrebniak, H., 2023. Dyzain kadru v zobrazhalnii kulturi suchasnoi avtorskoi rezhysury. Chastyna 1. Konstruiuvannia avtorskoi kinomovy v rezhysuri filmiv Yuriia Illienka [Frame Design in Visual Culture of Contemporary Filmmaking.
Przylipiak, M., 2023. Defining documentary. Panoptikum, [e-journal] 29, pp.11-38. https://doi.org/10.26881/pan.2023.29.01
Shatnoff, J. and Corliss, R., 1969. Review: Medium Cool by Haskell Wexler, Jerrold Wexler. Film Quarterly, [e-journal] 23 (2), pp.47-57. https://doi.org/10.2307/1210522
Shiel, M., 2006. Italian neorealism: rebuilding the cinematic city. London: Wallflower Press.
Thompson, G., 2016. The Next of Kin: Propaganda, realism or a film with a purpose? Public Relations Review, [e-journal] 42 (5), pp.812-820. http://doi.org/10.1016/j.pubrev.2016.10.003
Vertov, D., 1984. Kino-Eye: The Writings of Dziga Vertov. Translated by K. O'Brien. London: University of California Press.
Wallace, R., 2021. Documentary Style as Post-Truth Monstrosity in the Mockumentary Horror Film. Quarterly Review of Film and Video, [e-journal] 38 (6), pp.519-540. https://doi.org/10.1080/10509208.2020.1780107
##submission.downloads##
Опубліковано
Як цитувати
Номер
Розділ
Ліцензія

Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Автори зберігають авторські права на статтю та одночасно надають журналу право його першої публікації на умовах ліцензії Creative Commons Attribution License, яка дозволяє іншим особам вільно поширювати опубліковану статтю з обов’язковим посиланням на її авторів та першу публікацію.
Журнал дозволяє авторам зберігати авторські права і права на публікації без обмежень.
Автор опублікованої статті має право поширювати інформацію про неї та розміщувати посилання на роботу в електронному репозитарії установи.